کتابدار مرجع در محیط رقومی (دیجیتال): ویژگی های اخلاقی از نگاه متخصصان

پدیده انفجار اطلاعات در دهه های میانی قرن بیستم، باعث توسعه پایگاه های اطلاعاتی پیوسته و محمل های اطلاعاتی الکترونیکی مختلف شد و به تدریج بر محـیط فیـزیکی کتابخانه ها نیز تأثیرگذارد و نقش های کتابداران را متحول کرد. کتابداران مرجع نیز از این تحولات درامان نماندند. پژوهش حاضر در نظر دارد نیاز یا عدم نیاز به کتابدار مرجع در محیط های رقومی را بر اساس نظرات صاحب نظران علوم کتابداری و اطلاع رسانی ایران مورد بررسی قرار دهد و تعیین کند، در صورت نیاز به کتابدار مرجع در محیط رقومی وی باید از چه ویژگی هایی برخوردار باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی است و با رویکرد تحلیلی انجام گرفته است. گردآوری داده ها به وسیله سیاهه وارسی ساخته محققان صورت گرفته است. جامعه پژوهش، متخصصان علوم کتابداری و اطلاع رسانی ایران می باشد که در مجموع 57 نفر به سیاهه وارسی پاسخ داده اند. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه معناداری بین به کارگیری فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و نیاز به کتابدار مرجع وجود دارد و متخصصان علوم کتابداری و اطلاع رسانی ایران معتقدند ورود فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، به خصوص اینترنت و وب جهانگستر، نه تنها نیاز به کتابدار مرجع را را کاهش نداده، بلکه سبب شده که این کتابداران حتی نسبت به گذشته جایگاه مهم تر و بهتری به دست آورند. نتایج هم چنین نشان داد با وجود اینکه کشور ایران معاهده حق مؤلف را نپذیرفته است، ولی کتابداران مرجع به طور کامل حقوق مادی و معنوی مؤلف را رعایت می کنند و استفاده از نفوذ گر ها و قفل شکن های نرم افزاری را مناسب نمی دانند. این کتابداران آموزش دیده اند تا در مصاحبه سنتی علایق شخصی خود را مطرح نکنند، پس این ویژگی در نظرخواهی از متخصصین نیز انتخاب نگردیده که نشان دهنده این است که کتابداران در چنین محیط جدیدی هم به منشور اخلاقی حرفه خود پایبند هستند.